Để xác định thời điểm ghi nhận doanh thu và chi phí tính thuế TNDN một cách chính xác, cần tuân thủ theo các quy định của pháp luật thuế hiện hành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về vấn đề này:
I. CƠ SỞ PHÁP LÝ:
Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp hiện hành
Nghị định hướng dẫn Luật Thuế TNDN (Nghị định số 218/2013/NĐ-CP, Nghị định số 12/2015/NĐ-CP, Nghị định số 91/2014/NĐ-CP)
Thông tư hướng dẫn Nghị định (Thông tư số 78/2014/TT-BTC, Thông tư số 119/2014/TT-BTC, Thông tư số 96/2015/TT-BTC)
Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS)
II. THỜI ĐIỂM XÁC ĐỊNH DOANH THU TÍNH THUẾ TNDN:
Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN được xác định như sau:
1. Bán hàng hóa:
Nguyên tắc:
Thời điểm chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng hàng hóa cho người mua.
Thời điểm xác định:
Bán hàng trực tiếp:
Ngày giao hàng và được xác nhận trên biên bản giao nhận hàng hóa.
Bán hàng thông qua đại lý:
Ngày đại lý bán hàng cho người mua.
Bán hàng trả chậm, trả góp:
Thời điểm chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng cho người mua, không phụ thuộc vào việc đã thu được tiền hay chưa.
Xuất khẩu hàng hóa:
Ngày hoàn thành thủ tục hải quan.
2. Cung cấp dịch vụ:
Nguyên tắc:
Thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ hoặc hoàn thành từng phần công việc cung cấp dịch vụ cho người mua.
Thời điểm xác định:
Cung cấp dịch vụ một lần:
Ngày hoàn thành dịch vụ và được xác nhận bằng biên bản nghiệm thu dịch vụ hoặc các chứng từ tương đương.
Cung cấp dịch vụ nhiều kỳ:
Thời điểm hoàn thành từng phần công việc, tương ứng với doanh thu được ghi nhận cho từng kỳ.
Dịch vụ cho thuê tài sản:
Thời điểm bên cho thuê chuyển giao quyền sử dụng tài sản cho bên thuê (ví dụ: ngày bắt đầu cho thuê theo hợp đồng).
3. Doanh thu từ hoạt động tài chính:
Lãi tiền gửi, lãi cho vay:
Thời điểm nhận được thông báo lãi từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.
Cổ tức, lợi nhuận được chia:
Thời điểm nhận được thông báo chia cổ tức, lợi nhuận.
Thu nhập từ chuyển nhượng vốn:
Thời điểm hoàn tất thủ tục chuyển nhượng vốn.
4. Doanh thu từ hoạt động khác:
Bán thanh lý, nhượng bán tài sản cố định:
Thời điểm chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho người mua.
Tiền phạt vi phạm hợp đồng:
Thời điểm phát sinh quyền được nhận tiền phạt.
Các khoản thu nhập khác:
Thời điểm thực tế phát sinh thu nhập.
Lưu ý quan trọng về doanh thu:
Hóa đơn:
Việc lập hóa đơn phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về hóa đơn, chứng từ. Thời điểm lập hóa đơn có thể ảnh hưởng đến thời điểm ghi nhận doanh thu (đặc biệt đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT).
Doanh thu chưa thu được tiền:
Doanh thu vẫn được ghi nhận khi đã chuyển giao quyền sở hữu (bán hàng) hoặc hoàn thành dịch vụ, ngay cả khi chưa thu được tiền.
III. THỜI ĐIỂM XÁC ĐỊNH CHI PHÍ ĐƯỢC TRỪ KHI TÍNH THUẾ TNDN:
Chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN là các khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đáp ứng đủ các điều kiện:
Thực tế phát sinh:
Có phát sinh trên thực tế và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
Liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh:
Phục vụ trực tiếp hoặc gián tiếp cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ:
Tuân thủ theo quy định của pháp luật về hóa đơn, chứng từ.
Không thuộc các khoản chi không được trừ:
(được quy định cụ thể trong Luật Thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn).
Thời điểm xác định chi phí được trừ:
1. Chi phí mua hàng hóa, dịch vụ:
Nguyên tắc:
Thời điểm ghi nhận chi phí trên sổ sách kế toán của doanh nghiệp.
Thời điểm xác định:
Mua hàng tồn kho:
Khi hàng hóa được nhập kho và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
Sử dụng dịch vụ:
Khi dịch vụ được hoàn thành và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
2. Chi phí tiền lương, tiền công:
Thời điểm xác định:
Kỳ lương tháng nào thì hạch toán vào chi phí của tháng đó.
3. Chi phí khấu hao tài sản cố định:
Thời điểm xác định:
Tính vào chi phí sản xuất, kinh doanh theo từng kỳ (tháng, quý, năm) theo phương pháp khấu hao đã đăng ký với cơ quan thuế.
4. Chi phí lãi vay:
Thời điểm xác định:
Thời điểm trả lãi vay (hoặc thời điểm ghi nhận chi phí lãi vay theo chuẩn mực kế toán, nếu có).
5. Chi phí dự phòng:
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng nợ phải thu khó đòi:
Được trích lập theo quy định và tính vào chi phí khi đáp ứng đủ các điều kiện.
6. Chi phí quản lý doanh nghiệp:
Điện, nước, văn phòng phẩm:
Thời điểm phát sinh và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
7. Các khoản chi phí khác:
Nguyên tắc chung:
Thời điểm phát sinh thực tế và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
Lưu ý quan trọng về chi phí:
Hóa đơn, chứng từ:
Phải đảm bảo tính hợp lệ, hợp pháp theo quy định.
Các khoản chi không được trừ:
Cần nắm rõ các quy định về các khoản chi không được trừ khi tính thuế TNDN (ví dụ: chi ủng hộ, tài trợ không đúng đối tượng, chi không có hóa đơn, chứng từ…).
IV. MỘT SỐ VÍ DỤ MINH HỌA:
Ví dụ 1: Bán hàng hóa:
Công ty A bán lô hàng cho công ty B, giao hàng ngày 30/06. Hóa đơn lập ngày 30/06. Thời điểm xác định doanh thu là ngày 30/06.
Ví dụ 2: Cung cấp dịch vụ:
Công ty C cung cấp dịch vụ tư vấn cho công ty D, hoàn thành dịch vụ ngày 15/07. Hóa đơn lập ngày 15/07. Thời điểm xác định doanh thu là ngày 15/07.
Ví dụ 3: Chi phí tiền lương:
Công ty trả lương cho nhân viên tháng 8 vào ngày 05/09. Chi phí tiền lương được ghi nhận vào chi phí của tháng 8.
Ví dụ 4: Khấu hao TSCĐ:
Công ty trích khấu hao TSCĐ theo phương pháp đường thẳng, mỗi tháng 10 triệu đồng. Chi phí khấu hao TSCĐ được ghi nhận vào chi phí của từng tháng là 10 triệu đồng.
V. KẾT LUẬN:
Việc xác định chính xác thời điểm ghi nhận doanh thu và chi phí là vô cùng quan trọng để đảm bảo tính tuân thủ pháp luật thuế và tính chính xác của báo cáo tài chính. Doanh nghiệp cần nắm vững các quy định của pháp luật và áp dụng một cách nhất quán. Trong trường hợp có các tình huống phức tạp, nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia tư vấn thuế để có được giải pháp phù hợp nhất.
LƯU Ý QUAN TRỌNG:
Luật pháp thay đổi:
Các quy định về thuế TNDN có thể thay đổi theo thời gian. Doanh nghiệp cần cập nhật thường xuyên các văn bản pháp luật mới nhất để đảm bảo tuân thủ.
Bản chất giao dịch:
Trong một số trường hợp, cần xem xét bản chất kinh tế của giao dịch để xác định thời điểm ghi nhận doanh thu và chi phí một cách chính xác nhất.
Tham khảo chuyên gia:
Khi gặp các tình huống phức tạp hoặc không chắc chắn, nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia tư vấn thuế để tránh sai sót.
Hy vọng hướng dẫn này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thời điểm xác định doanh thu và chi phí tính thuế TNDN. Chúc bạn thành công!
Nguồn: Nhân viên bán hàng