Phương pháp tính thuế TNDN theo phương pháp gián tiếp (hay còn gọi là phương pháp xác định thu nhập chịu thuế theo phương pháp chi phí tính thuế) là một phương pháp xác định thu nhập chịu thuế bằng cách điều chỉnh lợi nhuận kế toán trước thuế thu nhập doanh nghiệp. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
I. Cơ sở pháp lý:
Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp hiện hành và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Các Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) liên quan.
II. Nguyên tắc chung:
Sử dụng lợi nhuận kế toán trước thuế làm cơ sở.
Điều chỉnh các khoản doanh thu, chi phí không phù hợp với Luật Thuế TNDN.
Xác định thu nhập chịu thuế và tính thuế TNDN phải nộp.
III. Các bước thực hiện:
Bước 1: Xác định lợi nhuận kế toán trước thuế TNDN:
Lợi nhuận kế toán trước thuế TNDN được lấy từ Báo cáo Kết quả Hoạt động Kinh doanh (Mẫu số B02-DN theo Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC).
Lưu ý:
Kiểm tra kỹ các bút toán kết chuyển cuối kỳ để đảm bảo số liệu chính xác.
Bước 2: Điều chỉnh các khoản doanh thu:
Doanh thu được cộng vào thu nhập chịu thuế:
Doanh thu bị bỏ sót khi hạch toán kế toán.
Các khoản doanh thu được hưởng ưu đãi thuế nhưng không đáp ứng điều kiện (nếu có).
Các khoản doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh không được phép.
Doanh thu được trừ khỏi thu nhập chịu thuế:
Các khoản doanh thu đã hạch toán nhưng chưa đủ điều kiện ghi nhận theo quy định của Luật Thuế TNDN.
Các khoản doanh thu được miễn thuế TNDN (nếu có) theo quy định.
Bước 3: Điều chỉnh các khoản chi phí:
Chi phí không được trừ (chi phí không hợp lý, hợp lệ):
Chi phí không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ:
Hóa đơn phải đúng quy định, có đầy đủ thông tin, không tẩy xóa, sửa chữa.
Chi phí vượt định mức:
Ví dụ: chi phí nhiên liệu, điện nước vượt định mức của doanh nghiệp, chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mãi vượt quá tỷ lệ quy định.
Chi phí không liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh:
Ví dụ: chi phí cá nhân, chi phí tài trợ không đúng mục đích.
Chi phí trích khấu hao tài sản cố định vượt mức quy định:
Cần tuân thủ khung thời gian khấu hao và phương pháp khấu hao theo quy định.
Chi phí lãi vay vượt quá tỷ lệ quy định:
Theo quy định hiện hành, chi phí lãi vay được trừ khi đáp ứng điều kiện và không vượt quá 30% tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cộng chi phí lãi vay sau khi trừ chi phí khấu hao trong kỳ.
Các khoản chi phí khác không được trừ theo quy định của Luật Thuế TNDN:
Ví dụ: tiền phạt vi phạm hành chính, các khoản bồi thường do vi phạm hợp đồng kinh tế…
Chi phí được trừ:
Các khoản chi phí thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ và không vượt quá định mức theo quy định.
Các khoản chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế theo quy định (ví dụ: chi phí tiền lương, bảo hiểm…).
Bước 4: Xác định thu nhập chịu thuế (TNTT):
TNTT = Lợi nhuận kế toán trước thuế + Các khoản điều chỉnh tăng TNTT – Các khoản điều chỉnh giảm TNTT
Trong đó:
Các khoản điều chỉnh tăng TNTT bao gồm: các khoản doanh thu được cộng vào và các khoản chi phí không được trừ.
Các khoản điều chỉnh giảm TNTT bao gồm: các khoản doanh thu được trừ khỏi.
Bước 5: Xác định thu nhập tính thuế:
Thu nhập tính thuế = TNTT – Các khoản lỗ được chuyển từ các năm trước (nếu có) – Phần trích lập quỹ khoa học và công nghệ (nếu có)
Bước 6: Xác định thuế TNDN phải nộp:
Thuế TNDN phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất thuế TNDN
Thuế suất thuế TNDN:
Hiện tại, thuế suất phổ thông là 20%. Một số trường hợp được áp dụng thuế suất ưu đãi theo quy định.
Các trường hợp được hưởng ưu đãi thuế:
Cần kiểm tra kỹ điều kiện và thủ tục để được hưởng ưu đãi.
IV. Ví dụ minh họa:
Giả sử Công ty A có các thông tin sau trong năm tài chính:
Lợi nhuận kế toán trước thuế: 500 triệu đồng
Chi phí không có hóa đơn hợp lệ: 50 triệu đồng
Chi phí quảng cáo vượt định mức: 20 triệu đồng
Lỗ được chuyển từ năm trước: 100 triệu đồng
Trích lập quỹ khoa học và công nghệ: 20 triệu đồng
Tính thuế TNDN phải nộp:
1. Thu nhập chịu thuế:
500 + 50 + 20 = 570 triệu đồng
2. Thu nhập tính thuế:
570 – 100 – 20 = 450 triệu đồng
3. Thuế TNDN phải nộp:
450 x 20% = 90 triệu đồng
V. Lưu ý quan trọng:
Luôn cập nhật các văn bản pháp luật mới nhất:
Luật Thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn thường xuyên được sửa đổi, bổ sung.
Lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ:
Đây là cơ sở để chứng minh tính hợp lý, hợp lệ của chi phí.
Tham khảo ý kiến chuyên gia:
Nếu có bất kỳ vấn đề nào không chắc chắn, nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia tư vấn thuế.
Kê khai và nộp thuế đúng thời hạn:
Tránh bị phạt do chậm trễ.
Kiểm tra kỹ lưỡng trước khi nộp tờ khai:
Đảm bảo số liệu chính xác và đầy đủ.
VI. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp gián tiếp:
Ưu điểm:
Dễ thực hiện, dựa trên số liệu kế toán sẵn có.
Nhược điểm:
Yêu cầu phải nắm vững các quy định về thuế TNDN để điều chỉnh đúng các khoản doanh thu, chi phí.
Hy vọng hướng dẫn này chi tiết và dễ hiểu. Chúc bạn thành công!
Nguồn: Viec lam TPHCM